1. Zand

a. Rivierzand / Speelzand

Rivierzand is ideaal voor een aquarium dankzij de afgeronde korrels. Deze zijn veilig voor bodemvissen, zoals Corydoras, om in te wroeten en zo bevorderen ze zowel een goede waterdoorstroming als een gezonde worteling van aquariumplanten. Dit helpt bij het creëren van een natuurlijke, stabiele leefomgeving voor uw vissen en planten. Gebruik speciaal aquarium-rivierzand, spoel het grondig af voordat u het toevoegt en breng een laag van 5-8 cm aan. U kunt dit eventueel combineren met een voedingsbodem voor optimale plantengroei. Zo zorgt u voor een esthetisch en succesvol aquarium.

Voordelen

• Natuurlijk uiterlijk.

• Fijn voor bodembewoners (Corydoras, loaches).

• Goedkoop en makkelijk verkrijgbaar.

Nadelen

• Kan snel dicht slippen → kans op rottende plekken (anaerobe zones).

• Bepaalde soorten kunnen het water tijdelijk troebel maken, vooral als ze niet goed worden afgespoeld.

b. Kwartszand

Kwartszand is een uitstekende, natuurlijke bodembedekker voor zoetwateraquariums, vooral voor vissen die graag op de bodem graven zoals Corydoras en garnalen, omdat het veilig is, een natuurlijke look geeft en weinig stof en verontreinigingen bevat. Het is belangrijk om speciaal aquariumkwartszand te gebruiken (gezuiverd, gewassen en gezeefd) en het goed uit te spoelen voor gebruik om troebelheid te voorkomen en een goede basis te creëren voor plantenwortels en nuttige bacteriën. 

Voordelen

• Hard, kleurvast en stofarm.

• Veilig voor vissen met gevoelige baarddraden.

• Verandert waterwaarden niet.

Nadelen

• Vaak duurder dan speelzand.

• Kan nog steeds verdichten bij gebrek aan stroming of bodembewoners.

c. Aragoniet zand (zoutwater / harde biotopen)

Aragonietzand is een calciumcarbonaatrijk zand, ideaal voor zee-, rif- en Afrikaanse cichliden-aquariums omdat het helpt de pH en alkaliniteit (GH/KH) te stabiliseren, wat cruciaal is voor veel zoutwater- en hardwater-zoetwaterbiotopen. Het simuleert de natuurlijke zeebodem, is duurzaam, bevat nuttige bacteriën (als 'live sand') en dient als uitstekende buffer tegen pH-daling, hoewel het kan zorgen voor een tijdelijke troebelheid. 

Voordelen

• Verhoogt natuurlijk pH, KH en GH.

• Ideaal voor mariene en harde-water biotopen (Malawi, Tanganjika).

Nadelen

• Niet geschikt voor vissen die zacht water nodig hebben.

• Duurder dan standaard zand.

d. Filterzand

Filterzand is een populaire, budgetvriendelijke bodembedekking voor het aquarium vanwege de grove structuur die voorkomt dat het dichtslibt, waardoor het vuil vasthoudt en plantenwortels kunnen ademen, wat leidt tot helder water en gezonde planten en vissen, vaak verkrijgbaar in verschillende korrelgroottes (bv. 0.4-0.8mm). Hoewel het goedkoop is en goed werkt, is het belangrijk om voedingsstoffen voor planten apart toe te voegen (zoals bodemtabletten) omdat filterzand zelf weinig voedingstoffen bevat, en het kan de waterwaarden soms beïnvloeden, hoewel dat vaak maar erg weinig is. 

Voordelen

• De korrels zijn niet scherp en hebben een uniforme grootte → ideaal voor bodembewoners.

• Verkrijgbaar in verschillende maten (Fijn: Circa 0.40-0.80 mm. Middel: Circa 0.71-1.25 mm. Grof: Circa 1.00-2.00 mm.).

• Stofarm en zuiver → minder troebel water.

• Inert → beïnvloedt waterwaarden niet.

• Zeer betaalbaar en goed verkrijgbaar (bouwmarkten/zwembadshops).

• Minder kans op rotplekken dan superfijn zand.

Nadelen

• Niet zo zacht als echt superfijn rivierzand.

• Spoelen wel aanbevolen.

• Bevat geen voeding → root tabs of voedingsbodem nodig voor beplante bakken.

2. Grind

a. Fijn grind (1–3 mm)

Voordelen

• Goede doorstroming → minder kans op rotplekken.

• Meestal plantvriendelijk.

• Makkelijk schoon te houden.

Nadelen

• Sommige bodembewoners kunnen hun baarddraden beschadigen.

• Fijn vuil kan tussen de korrels blijven zitten.

b. Grover grind (4–6 mm of groter)

Voordelen

• Zeer goede doorstroming.

• Perfect voor grotere vissen die veel rommel produceren.

Nadelen

• Slechte wortelgroei voor planten.

• Voedsel zakt weg tussen de stenen → kans op afvalophoping.

3. Voedingsbodems (Humus-, klei-, of commerciële voedingsbodems)

Voordelen

• Voorzien planten langdurig van voedingsstoffen.

• Stimuleert sterke wortelontwikkeling.

• Ideaal voor beplantte aquaria.

Nadelen

• Altijd afdekken met zand/grind.

• Kan troebel water geven bij verstoring.

• Na jaren raakt de voeding op (levensduur 1–3 jaar).

4. Actieve (technische) bodems (Aquasoil)

Voordelen

• Stabiliseert een lage pH en lage KH (ideaal voor garnalen en aquascaping).

• Korrels zijn luchtig → uitstekende wortelgroei.

• Visueel aantrekkelijk.

• Voedingsrijk.

Nadelen

• Duurder dan andere bodems.

• Niet geschikt voor hardwater– of cichliden­bakken.

• Levensduur beperkt (1–2 jaar pH-buffering).

• Stofgevoelig bij intensief schoonmaken.

5. Inerte bodems (lava, basalt, kwartsgrind, etc.)

Voordelen

• Veranderen waterwaarden niet.

• Zeer duurzaam.

• Luchtige structuur → gezond wortelmilieu.

• Lava geeft extra filtercapaciteit (veel poriën).

Nadelen

• Bevatten zelf geen voeding → planten hebben mest nodig.

• Lava kan scherp zijn voor bodembewoners.

• Sommige soorten zijn stoffig en moeten goed gespoeld worden.

6. Decoratieve bodems (gekleurd grind, glazen knikkers)

Voordelen

• Aantrekkelijk voor thema– of kinderaquaria.

• Meestal inert → verandert waterwaarden niet.

Nadelen

• Onnatuurlijk uiterlijk voor veel biotopen.

• Slechte groei voor planten.

• Sommige goedkope varianten verliezen kleur of stoffen.

7. Speciale bodems

a. Koraalgrind / Aragoniet

Voordelen

• Verhoogt pH, KH en GH (doorgaans tussen 7,6 en 8,4).

• Zeer nuttig voor Afrikaanse cichliden en zeeaquaria.

Nadelen

• Niet geschikt voor tropische zoetwater­vissen die zacht water nodig hebben.

b. Turf, mangroveschors

Voordelen

• Verlaagt pH en creëert zwartwateromstandigheden (voor o.a. discus, tetras).

• Geeft een authentieke biotoop-look.

Nadelen

• Kleurt het water bruin (sommigen vinden dat minder mooi).

• Kan vervuild raken en organisch afbreken → onderhoud nodig.